Bilindiği üzere ülkemizde sivil toplumun en önemli ögesi derneklerdir. Derneklere ilişkin hukuki düzenlemelerin başında 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, 4/11/2004 tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanunu gelmektedir. Dernekler bu kanunlarda bulunan ilgili maddelere göre örgütlenir, kurulur, seçim yapar, bütçe hazırlar ve devlete karşı birtakım yükümlülüklerini yerine getirir.
Bunun yanı sıra Derneklere ikincil düzenleme dediğimiz bir takım yönetmelikler bulunmaktadır. Bu yönetmelik 1/3/2005 tarihli ve 25772 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dernekler Yönetmeliğidir.
Dün gece 21.10.2021 tarih 31635 sayılı Resmî Gazete yayınlanan Dernekler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik çerçevesinde derneklere ilişkin önemli birkaç değişiklik yapıldığını görüyoruz.
Dernekler elektronik ortamda genel kurul yapabilecek
Dernekler elektronik ortamda Bilgi Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından uygun görülüp onaylanan elektronik sistemler aracılığıyla KVKK ilgili hükümlerini bağlamında herhahngi bir ihlale sebebiyet vermeden yapabilecek.
Dernek yönetimince alınan genel kurul yapılmasına ilişkin alınan kararında ve genel kurul ilanında genel kurulun hangi yöntemle yapılacağı belirtmesi gerekmektedir.
Elektronik ortamda yapılacak dernek genel kurul veya yönetim kurulu toplantılarına katılacak üyeler sisteme, güvenli elektronik imza veya iki faktörlü kimlik doğrulama sistemi kullanarak giriş yapacağı, kullanılacak elektronik sistemlerin, fiziki ortamda yapılan toplantılardaki divan oluşturma, oylama, söz alma, önerge verebilme ve benzeri tüm işlemlerin yapılabilecek.
Fiziki ortamda gerçekleştirilen toplantıların mevzuata aykırı yapılması durumunda uygulanan yaptırımların elektronik ortamda yapılan toplantılar için de geçerli olacağı belirtilmektedir.
Bildirim süreleri otuz günden kırk beş güne çıkartıldı
Dernekler Yönetmeliği 16’ncı maddesinde bulunan Şube Genel Kurul Toplantı, 17’nci maddesinde bulunan Genel Kurul sonuç bilirimi, 75’inci maddesinde bulunan Dernek Sandığının faaliyete geçmesine ilişkin bildirimi, 92’nci maddesinde bulunan dernekler, yerleşim yerlerinde meydana gelen değişiklikleri ile genel kurul toplantıları dışında dernek organlarında meydana gelen değişiklikleri mülki idare amirliğine bildirim süresi otuz günden kırk beş güne çıkartılmış.
Artık “Şehit” ve “Gazi” ibareleri için Bakanlıktan izin gerekecek
Değişiklik öncesi Dernekler Yönetmeliğinin 53’üncü maddesinde dernek adlarında; Türk, Türkiye, Milli, Cumhuriyet, Atatürk, Mustafa Kemal adlarının bulunması için İçişleri Bakanlığının izni gerekiyordu.
Yapılan düzenlemeyle birlikte dernek adlarında “Şehit” ve “Gazi” ibarelerinin bulunması da İçişleri Bakanlığının iznine bağlandı.
Dernekler Bilgi Sistemine (DERBİS) giriş yetkisi genişletildi
Dernekler elektronik ortamda beyanname ve bildirimleri doldurma yetkisi, kuruluş sürecinde dernek geçici yönetim kurulu başkanına geçici yönetim kurulu tarafından, organların oluşturulmasından sonra ise dernek başkanına dernek yönetim kurulu kararı ile veriliyordu. Bu yetkiyi yalnızca dernek başkanı kullanabiliyordu.
Yapılan düzenlemeyle birlikte Dernekler Bilgi Sistemine giriş yetkisi yönetim kurulu kararıyla görev alanlarıyla sınırlı olmak üzere derneğin idari ve mali işlemlerinden sorumlu kişilerine (DERBİS) giriş yetkisi verebilir.
Ancak verilen bu yetki dernek başkanının sorumluluğu ortadan kaldırmıyor.
Bilanço Esasına göre defter tutma sınırı üç katına çıkartıldı
Dernekler Yönetmeliği 31’inci maddesi gereği dernekler gelir ve giderlerini kayıt altına almak için işletme esasına göre defter tutması esastır.
Ancak yönetmelikle buna birtakım sınırlandırmalar getirilmişti. Örneğin kamu yararına çalışan dernekler ve yıllık brüt geliri beş yüz bin Türk lirası olan derneklerde bilanço esasına göre defter tutmaları gerekiyor.
Yeni yapılan düzenlemeyle birlikte yıllık brüt gelirleri beş yüz bin Türk lirası olan bilanço esasına göre defter tutma sınırı üç katına çıkartılarak bir milyon beş yüz bin Türk lirası olacak şeklinde düzenlenmiştir.
Son olarak ise yönetmelikte yukarıda sayılanlar dışında Yurt Dışından Yardım Alma, Dernek Denetimi, Bilirkişiliğe ilişkin birtakım düzenlemeler de yer almaktadır.
