Avrupa’nın güçsüz olmasına gerek yok.
Wagner paralı asker lideri Yevgeny Prigozhin’in Moskova’ya yürüyüşünü iptal etmesinden bir gün sonra birkaç AB üye devletinin dışişleri bakanları temkinli bir şekilde tepki gösterdi. Rus sisteminde büyük çatlamalardan bahsettiler.
Prigozhin’in darbesinin başarısız olmasından mı, yoksa Vladimir Putin’in hala iktidarda olmasından mı hayal kırıklığına uğradıklarını söylemek zor. Şu anda Rusya’nın şimdi istikrarsız olduğu ve Putin’in otoritesini kaybettiği konusunda birçok sosyal medya dedikodusu ve yorum var.
Putin, darbe girişimi için dolaylı olarak Batı’yı suçladı, Batılı ülkelerin Rusların birbirlerini öldürmelerini istediğini iddia etti. Neden öyle olmasın? Eğer Ukrayna’daki savaşın bir hata olduğunu; Rus ordusunun yozlaşmış, kötü eğitimli, kötü donatılmış olduğunu ve çok düşük bir moral ve itibara sahip olduğunu söyleseydi, savaşın ve Batı ile ilişkilerin dinamikleri nasıl değişirdi?
Şimdilik, Putin’in 2022’nin Şubat ayında Ukrayna’yı işgal ettiğinden beri, hatta daha önce, 2014’te yasadışı bir şekilde Kırım’ı ilhak edip doğu Ukrayna’nın bazı bölgelerini işgal ettiğinde sistemde kemiren siyasi belirsizlik ve istikrarsızlıkla başa çıkmak zorunda. Rusya’daki bu belirsizlik ve istikrarsızlık Avrupa için büyük bir zorluk teşkil ediyor.
Ukrayna meselesinde, Avrupalılar, 2022’nin başlarında başlangıçta yavaş hareket ettiler, ancak şimdi Rusya’nın Ukrayna’daki savaşının bölge ve Avrupa için ne anlama geldiğini fark ediyorlar. Ukrayna için bir yenilgi, Rusya’nın Doğu Avrupa’ya istikrarsızlık ihraç etmesi anlamına gelir. Ukraynalıların Rus saldırısına nasıl yanıt verdikleri, özgürlüğün ve egemenliğin savunulabileceğini ve savunulması gerektiğini doğu ve batı komşularına gösterdi.
İşte bu yüzden Rusya’daki belirsiz durumun, AB için Ukrayna ve Doğu Avrupa’ya odaklanma şansı olması gerekiyor.
Ukrayna’ya yoğunlaşmak zor olmamalı. Avrupalılar ve Amerika Birleşik Devletleri, ama aynı zamanda Japonya ve Kanada da Ukrayna’ya politik ve finansal olarak bağlılar. Yardım, kredi ve yeniden yapılandırma paketlerinin miktarı büyük. Bu, savaş bittiğinde Ukrayna’nın şimdi ve gelecekteki toparlanmasını garanti etmekle ilgili.
Aynı zamanda, NATO müttefiklerinin Vilnius’taki yaklaşan zirvede üzerinde anlaşması gereken güvenlik garantileri de gerekiyor. Durumun eskisi gibi olmasına geri dönüş yok: Rusya, Ukrayna’yı kaybetti. Rusya, Avrupalıları bölmeyi ve transatlantik ilişkiyi kırmayı başaramadı.
Buna rağmen, Avrupalıların bugünkü ve gelecekteki Rusya ile nasıl başa çıkacaklarına odaklanmaları gerekiyor. 24-25 Haziran’da olanlar üzerine Schadenfreude (başkasının başına gelen kötü bir olaydan keyif alma) varsa, özellikle Rusya’nın nükleer statüsü göz önüne alındığında, strateji için bir alternatif değildir.
Herhangi bir strateji, Avrupalıların ve Amerika Birleşik Devletleri’nin Ukrayna’da yardım, devlet yapılarını modernize etme ve ülke Rusya ile savaş halindeyken hesap verebilirliği artırma konusunda yaptıklarını taklit etmek değil.
Rusya söz konusu olduğunda, gerçek ekonomik, sosyal ve siyasi reformları kucaklayacak bir değişiklik çok uzun süre alacak. Rusya, Catherine the Great ve Peter the Great’ın Rusya’yı ileri taşımak için batıya baktığı döneme kadar birçok modernleşme girişiminden geçti. Stalin’in modernleşme versiyonu, toplumu acımasız bir şekilde sarsarak temellendi. Putin’in otoriter Rusya’sında, veya onun ardından ne gelirse gelsin, ülkenin kötürüm eden yolsuzluktan ve siyasi ataletten (baskı nedeniyle sessiz veya pasif kalanlar için), sürgündekiler için veya Avrupalılar için hızlı çözümler olmayacak.
Bu, Avrupa’nın güçsüz olduğu veya Rusya’ya karşı fatalist bir tutum benimsemesi gerektiği anlamına gelmez. Toplumlar ve sistemler statik değildir.
Avrupa, birkaç şey yapabilecek durumda olmalıdır. Ülkelerinden kaçan birçok entelektüel ve IT profesyonelini üniversitelere veya şirketlere entegre ederek veya çalışmalarını ve çalışmalarını sürdürmeleri için onlara bir can simidi sağlayarak destekleyebilir. Bu, Rusya’nın modernleştirilmesi gerektiğinde ihtiyaç duyulacak nesildir.
Buna bağlı olarak, ülkelerinin dışında faaliyet gösteren Rus sivil toplumu ve bağımsız medya ile iletişim kurma ve olabildiğince içeride faaliyet gösteren sivil toplum cebine destek verme ihtiyacı var. Hiçbiri kolay değil. Estonya’da yapılan bir Rus uzmanları toplantısı, ülkelerinin durumu hakkında bir strateji eksikliğini, bahsetmeyelim bile birliği gösterdi. 6 Haziran’da Avrupa Parlamentosu EPP Grubu tarafından organize edilen AB ve Rus muhalefet temsilcilerini bir araya getiren bir toplantı iyi bir başlangıç.
Avrupa ayrıca, birçok Avrupa ülkesinde Kremlin tarafından desteklenen dezenformasyon ağlarını kırmalıdır. RT’nin lisansını kaldırmak sadece minik bir adımdır. Rus dezenformasyonunu bozmak için yoğun bir çaba gereklidir. Ayrıca, Avrupa televizyonu, radyosu ve sosyal medya ağları, Kremlin’in propaganda üzerindeki kontrolünü delmeye çalışarak Rusça çıktılarını artırmalıdır. Bu, Batı’nın Soğuk Savaş sırasında yaptığı şeydi. Alternatif bir dünya görüşü sundu.
Avrupa’nın atabileceği sadece bazı artan adımlar. Daha büyük – belki de en büyük – zorluk, Putin’in Batı’ya sürekli hatırlattığı Rusya’nın nükleer cephaneliğidir. Bu, silah kontrolü görüşmelerine geri dönülmesi gerekliliğini vurgulayan büyük bir tehdittir. O zaman henüz gelmedi. Ama bu, Avrupa’nın Rusya hakkında düşünmeyi bırakmasına engel olmamalı.
Judy Dempsey
Orijinal Kaynak: Carnegie Europe, 27 Haziran 2023
Çeviri: Aren Deniz
* Bu makalede yer alan fikirler yazar(lar)a aittir ve Politik Akademi’nin editöryel politikasını yansıtmayabilir.
