Türkiye Bir Muz Cumhuriyeti Mi?
Connect with us

3. Dünya

Türkiye Bir Muz Cumhuriyeti Mi?

Başbakan Erdoğan, “Türkiye bir muz cumhuriyeti değil” derken elbette haklıl. Türkiye Latin Amerika’da bir iki şirketin politikaları gereği hükumetin değiştirilebileceği bir ülke değil. Ancak bu Ankara’nın dış etkenlerden bağımsız hareket edebileceği anlamına da gelmez. 

Yayınlandı

on

Geçtiğimiz hafta yolsuzluk gerekçesiyle başlayan operasyonlar Türkiye’nin gündemine bomba gibi düşerken Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın tepkisi “Türkiye bir muz cumhuriyeti değil, diz çökmeyiz” demek oldu.

Peki, nedir bu “muz cumhuriyeti”? Ve Başbakan, “Türkiye bir muz cumhuriyeti değil” derken ne kadar haklı?

Muz Cumhuriyeti Ne Demek?

Muz cumhuriyeti uluslararası ilişkilerde, özellikle de Latin Amerika üzerine yapılan çalışmalarda sıklıkla kullanılan bir kavram.

Bu kavramı ilk kullanan isim Amerikalı yazar William Sydney Porter. Porter’ın 1904’te ortaya attığı kavramın özellikle Soğuk Savaş sonrasında yaygınlık kazandığını görüyoruz. Son yıllarda Türkiye’de de sıklıkla kullanılmaya başlanan kavramın, uluslararası politikada siyasi ve ekonomik açıdan istikrarsız, dış müdahalelere fazlasıyla açık ülkeleri tanımlamak için kullanıldığını söyleyebiliriz.

Siyasi tarihe bakacak olursak ilk muz cumhuriyeti olarak Honduras karşımıza çıkıyor. Honduras’ı Guatemala gibi diğer pek çok Latin Amerika ülkesi izliyor. Tüm bu ülkelerin ortak noktası sınırlı (genellikle muz gibi tarımsal) üretim yapmaları ve bu üretim süreçlerinde de United Fruit veya The Standart Fruit gibi Kuzey Amerikalı şirketlerin etkin olması…

United Fruit veya The Standart Fruit gibi şirketlerin söz konusu ülkeler üzerindeki etkinliği ekonomi ile de sınırlı değil. Bunun çok daha ötesinde… Öyle ki, diledikleri zaman çıkarlarına uymayan hükumetleri (çoğu zaman CIA’in de desteğiyle) yapılan darbelerle düşürdüklerini görüyoruz.

21. Yüzyılda Muz Cumhuriyeti Kaldı Mı?

Küreselleşme ile dünya üzerindeki devletler arasındaki ilişkiler hiç olmadığı kadar yoğunluk kazandı. Artık dünya üzerindeki ülkeler arasındaki kültürel ve ekonomik ilişkiler sınır tanımaz bir hal almaya başladı. Haliyle bu durum ve bunun bir sonucu olarak artan ilişkiler, devletleri birbirlerine bağımlı hale getirdi. Devletler arasında oluşan karşılıklı kültürel ve özellikle de ekonomik bağımlılık “bağımsız devlet” söylemini de sorgulamaya açtı.

Kimi uzmanlar zamanla muz cumhuriyetleri yok olur diye bekliyordu ama tam tersi oldu. Her ülke ve hükumet, dış etkilere açık hale geldi. Yani artık herkes biraz muz cumhuriyeti… Tabii bazıları biraz daha fazla, bazıları güçleriyle orantılı olarak daha az…

Türkiye Bir Muz Cumhuriyeti Mi?

Başbakan Erdoğan, “Türkiye bir muz cumhuriyeti değil” derken elbette haklı. Türkiye Latin Amerika’da bir iki şirketin politikaları gereği hükumetin değiştirilebileceği bir ülke değil. Ancak bu Ankara’nın dış etkenlerden bağımsız hareket edebileceği anlamına da gelmez. 

Gelişmiş bir ülke olamamanın, hala gelişmekte olan ülkeler arasında yer almanın doğal bir sonucu var: Türkiye de dünyanın diğer pek çok gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkesi gibi kendi sınırları dışındaki olay ve olgulardan öyle ya da böyle etkileniyor.

İç Politikada Yaşananları Okumak…

Bu çerçevede Türkiye’nin iç politikasında yaşananları ve başbakan Erdoğan’ın kime karşı “dik duracağız” dediğini anlamak için bölgemizde ve dünyanın geri kalanında yaşananlara bakmalıyız…

Bugün Türkiye içinde yaşadığımız sarsıntıların kaynağını iç politikada olduğu kadar Türkiye’nin son üç yıllık dış politikasında da aramamız gerekiyor. Aksi halde yapacağımız tüm değerlendirmeler, en iyi ihtimalle eksik, yetersiz ve gerçekleri anlatmaktan uzak olacaktır.

1988'de Adana'da doğdu. Uludağ Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler, Anadolu Üniversitesi'nde Medya ve İletişim öğrenimi gördü. 2011'de Olay TV'de dış haber editörü olarak gazeteciliğe başladı. 2014'te Al Jazeera Turk'e katıldı. Blog, makale ve haber dallarında 6 ödülü bulunuyor. Politik Akademi'nin genel koordinatörlüğünü üstleniyor.

Devamını Oku
Reklam
Yorum Yapmak İçin Tıklayın

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Copyright © 2022 Orbis Medya Bilgi ve İletişim Teknolojileri Ltd. Şti. Her hakkı saklıdır. Web sitemizdeki haber, makale ve içeriklerin her hakkı saklıdır. İçeriklerimizin izinsiz kullanımı halinde yasal işlem başlatılacaktır.