Diplomasiyle ekonomik ve kültürel değerleri ayrı tutmak hiçbir zaman mümkün olmadı. Tıpkı bugün olduğu gibi…
Sihirli kelime diplomasinin artık sadece uluslararası ilişkilerde hayat bulmakla kalmayıp popüler kültürün pek çok ürününde karşımıza çıktığını rahatlıkla görebiliriz. Adı geçen bütün kavramlar öylesine hassas bir pamuk ipliğiyle bağlıdırlar ki en ufak bir sarsıntıda korkunç bir enkaz ortaya çıkabilir. Her ne kadar kısa sürede tamirat başlasa da toplumsal hafızadaki hasarı gidermek yeri gelir asırlar bile alabilir.
Kısa süre önce ABD’nin reklam piyasasında büyük bir doping etkisi yaratan ‘Super Bowl’ kapışması vardı. Her yıl olduğu gibi reklamlar, süreleri, kullanılan yıldız isimler ve esasında gelir-gider boyutunda ne kadar bir meblağa denk geldiği konuşuldu.
Tek bir farkla. ABD’de yaklaşan Başkanlık seçimleri öncesi bu yıl yayınlanan reklamlar hem Demokratların hem de Cumhuriyetçilerin yakın markajındaydı. Nitekim efsane aktör Clint Eastwood’un rol aldığı otomobil reklamında gizli mesaj olduğu iddiası fırtına koparmaya yetti. Cumhuriyetçiler, bunun, Demokrat Başkan Barack Obama’nın yarışta öne çıkması için hazırlanan kampanyalardan biri olduğunu iddia etti. Gerekçe ise, Eastwood’un “Bu ülke bir yumrukla devrilmez. Evet bu devre arası. İkinci yarı başlamak üzere” sözlerinin açık açık “Obama’yı ikinci dönemi için destekleyin” mesajını taşıdığı şeklindeki görüştü.
Şahsen, reklamı izlediğimde bu çağrışımı ben de hissettim. Sonrasında yarattığı tartışmanın da etkisi olabilir bunda, ancak seçmen psikolojisi açısından düşünüldüğünde bir otomobil markasının, üstelik Obama döneminde iflasın eşiğinden döndürülen bir markanın ‘milliyetçi’ söylem kullanmasının başka nasıl bir gerekçesi olabilir?
En başında da ifade ettiğim gibi diplomasi, sadece diplomasi değildir. Halkı ilgilendiren her şeyi diplomasi tenceresinin içine katıp istediğiniz şeyi çıkarabilirsiniz. Bu noktadan bakıldığında Obama’nın, tecrübesinden de yararlanarak ‘Güçlü ülke yoluna devam etsin’ imajı üzerinden kolları çoktan sıvadığı sonucuna ulaşıyorum.
Eastwood’un ‘Bu ülke bir yumrukla devrilmez’ sözüne tekrar gelecek olursak… ABD’yi bilmem ama bir yumrukla devrilen çok ülkeye tanık olduk. ‘Evet, başarabiliriz’ sloganıyla göreve gelen ve dünyanın dört bir yanına ‘umut’ pompalayan Obama döneminde ABD dış politikasının vahşi işleyişine tanıklık etmeye devam ettik.
Öyle görünüyor ki, hala ‘hücumun en iyi savunma aracı’ olduğunu düşünen Eastwood gibiler ve küresel arenanın daha çok kükremek isteyen aslanları ‘yumruk’ edebiyatıyla yeni canlar yakılması için ellerini çoktan ovuşturmaya başlamış.
Yeni yumruk yiyeceklere şimdiden geçmiş olsun!
Erdal Çatalkaya
Uluslararası İlişkiler Uzmanı, Gazeteci
