Prof. Mesut H. CAŞIN:"Kafkasya'da Küresel Aktörlerin Rolü"

I. Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Konferansı‘nda, Yeditepe Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Prof.Dr. Mesut H. CAŞIN, ‘Güney Kafkasya’nın Güvenliğinde Küresel Aktörlerin Rolü‘ başlıklı sunumunda Güney Kafkasya bölgesinin ABD, Rusya ve Avrupa Birliği (AB) gibi  aktörlerin rollerini, çıkarlarını inceleme konusu yapmıştır.

Güçler dengesinde Güney Kafkasya bölgesi, yeniden Avrupa Pazarı’na açılan tarihi İpek Yolu koridorunun giriş kapısıdır diyen CAŞIN, bölgenin jeopolitik öneminin Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla hız kazandığını, güvenliğe dayalı ilişkinin kuvvetli olduğunu ve bunun bölgeyi güçsüz ve istikrarsız kıldığına işaret etmiştir.

Sovyetler Birliği’nin dağılması ile birlikte bölgedeki ülkeler, gücün varlığının eksikliğini hissetmişler Batı’ya daha çok yaklaşmışlardır bu bağlamda NATO, Avrupa Birliği(AB) gibi örgütlere katılıp kendilerini güvence altına almak istemişlerdir. “Avrasya hakimiyetin bir parçasıdır,  dünya güçler dengesinin acımasız mücadelesi, bölgedeki stratejik enerji kaynaklarının ele geçirme istemi,  bölgede ekonomik, sosyal, siyasal istikrarsızlığı yoksulluğu, işsizliği beraberinde getirmiştir.” diyen CAŞIN, kafkasya bölgesi kalkınma yerine önce can güvenliği arayışına girildiğini bunun en somut örneğini 2008 Rusya-Gürcistan savaşında görüldüğünü söylemiştir.

Petrol bakımından bölgenin zengin kaynaklarına sahip Azerbaycan’ın hazar kaynaklı boru hatları, ABD ve Rusya’nın dikkatini her zaman çekmiş ve her iki aktörde çıkarlarına uygun politikalar geliştirerek karşı karşıya gelmektedir.

CAŞIN’a göre, Rusya bölgeden çekilmek istemiyor, Rusya’da, NATO ve Avrupa Birliği (AB)’nin bölgedeki etkinliği en önemli endişe kaynağıdır. ABD, bölgeyi, feodal eksen olarak görür, NATO kapsamında bölgede önemli kazanımlar elde etmiştir. Romanya ve Bulgaristan NATO’ya dahil edilmiş ve belki de gelecek planda Ukrayna ve Gürcistan’ın da NATO’ya dahil edilmesi söz konusu olabilir.

Türkiye’nin bölgedeki rolünün uzlaştırıcı olduğunu belirten CAŞIN, Türkiye’nin Kafkasya’da barış istediğini bu yüzden Kafkasya’da çıkar çatışmasından çekindiğine dikkat çekmiştir. CAŞIN; ” Türkiye, Rusya ile mesafeli değildir. Türkiye hem NATO, hem de ABD’den uzaklaşmadan ABD ile beraber hareket etmektedir” demiştir.

CAŞIN Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki Karabağ sorununda ateşkes durumunun halen devam ettiğini, her iki tarafın ise sıfır toplamlı oyundan yana olduklarını, bölgenin ise Avrupa Güvenlik İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ve MİNSK bu bölgede aktif olduğunu vurgulamıştır.

Son olarak CAŞIN,Kafkasya bölgesine ait sorunların çözümünde şunlara dikkat çekmiştir: “Ermenistan’ın en önemli dayanağı Rusya’dır. Ermenistan’ın olmazsa olmaz şartı Karabağ sorununun çözülmek istenmesi meseleyi kilitlemektedir. Kısa vadeli çözümler, uzun vadeli stratejilerin yerini alması, politik algıların geliştirilmesi gerekir. Azerbaycan ile Ermenistan’ın diplomatik ilişkilerinin geliştirilmesi gerekir.”

Elif Akın

Politik Akademi Yayın Yönetmeni, Uluslararası İlişkiler Uzmanı

Yazarın tüm yazıları için tıklayın. / Yazara E-Posta atmak için tıklayın.